Częste przyczyny uszkodzenia kolumn głośnikowych

Zdarza się, że z głośnika zamiast nieskazitelnie czystego dźwięku słyszymy szmery, charczenia lub czujemy zapach spalenizny. Co może być tego przyczyną, jak uniknąć usterek i co zrobić, gdy głośniki nie działają prawidłowo?

Najczęściej za usterki głośników, odpowiada ich sposób użytkowania. Może to być spowodowane głośnym słuchaniem muzyki, upadkiem z wysokości a nawet rzeczami, które przypadkowo przez otwór „bas refleks”, mogą do nich wpaść jak np. piłeczka lub pinezka. Niezwykle rzadko, ale zdarza się, że przyczyna leży po stronie producenta. Zobaczcie co najczęściej się psuje i co zrobić, aby uratować nasz sprzęt dźwiękowy oraz jak o niego dbać?

Najpierw, przekonajmy się jakie są najczęstsze usterki głośników?

• obie kolumny nie grają;
• jedna kolumna gra ciszej od drugiej;
• słychać charakterystyczny szelest lub zniekształcenie dźwięków;
• z kolumn czuć zapach spalenizny.

Głośnie słuchanie muzyki a kolumny głośnikowe

Przyczynami powyższych usterek, jak wspomniałem na wstępie, paradoksalnie jest głośne słuchanie muzyki. Jednak warto wiedzieć, że nie uszkodzą się one pod warunkiem, że dźwięk płynący z nich będzie czysty – potocznie mówiąc, nie będzie charczał. Pierwsze „nieczyste” dźwięki dobiegające z kolumn, powinny być dla słuchającego sygnałem do ściszenia.

Często chcemy sprawdzić wytrzymałość naszego sprzętu lub po prostu pochwalić się przed bliskimi mocą jaka wydobywa się z głośników. Zazwyczaj, uszkodzeniu ulega głośnik odpowiedzialny za wysokie tony, a czasami nawet zwrotnica (moduł w kolumnie, z elementami elektronicznymi, cewki/oporniki/kondensatory). Zwrotnica odpowiada za dopasowanie sygnału do odpowiednich głośników np. niskie tony do głośnika niskotonowego.

Krótkie, ale bardzo głośne słuchanie muzyki, może spowodować, że kolumny zaczną zniekształcać dźwięk. Staje się tak przez przegrzanie się cewki w głośniku, która robi się napuchnięta (a dokładniej lakier i klej, które trzymają cewkę na karkasie), a następnie ociera się o szczelinę, gdzie pracuje. Wspomniana cewka, podczas skrajnie głośnego słuchania, może się spalić, a jej bardzo wysoka temperatura może odkształcić membranę. Na ten problem niestety nie ma jednoznacznej wskazówki. Najlepiej uważnie słuchać swoich głośników i indywidualnie ocenić ich możliwość mocnego grania i już przy występowaniu pierwszych odkształceń – najzwyczajniej przykręcić korbkę. Dzięki temu będziemy mogli się cieszyć ze sprzętu przez wiele lat.

Co się stanie, gdy głośnik upadnie?

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że za usterkę kolumn może odpowiadać to, że sprzęt upadł lub podczas transportu był przerzucany. Upadek to niekoniecznie zniszczenie obudowy kolumny, czy jej porysowanie. Może się ona rozkleić lub może powstać szczelina, która przepuszcza sprężane przez głośniki powietrze, tworząc przeszkadzający szelest. Bywa, że upadek, rozkleja magnes głośnika, powodując unieruchomienie membrany, co skutkuje brakiem dźwięku lub tym, że słychać go bardzo cicho. Łatwo to sprawdzić, próbując poruszyć membraną. Nie zdarza się, żeby klej użyty do sklejenia magnesu puścił sam.

Jak temu zaradzić? Większość tego typów przypadków, ma miejsce podczas transportu kolumn. Przed ich przestawieniem lub transportem, powinniśmy je odpowiednio zabezpieczyć. Jak? Wystarczy owinąć je w folię bąbelkową, zabezpieczyć krawędzie styropianem lub zapakować je w opakowanie fabryczne. Pamiętajmy, aby nimi nie rzucać i nie zahaczać o ściany i przejścia.

Czy może coś wpaść do kolumny głośnikowej?

Zdarza się, że użytkownik dba o kolumny, słucha muzyki cicho, uważa w czasie transportu lub w ich przestawianiu, a jednak podczas słuchania głośniki brzęczą. Przyczyną może być np. niedokręcony terminal głośnikowy lub jakaś śrubka oraz odkręcony głośnik a czasami „ciało obce” w środku. Powód może się wydać zaskakujący. Serwisanci w kolumnach znajdują np. papierki po cukierkach, piłeczki do tenisa stołowego. Przeważnie „ciała obce” lądują tam przypadkowo. Przykładowo dzieci mogą do kolumny wrzucić papierek, zwierzę bawiące się piłeczką może skierować ją prosto do kolumny. To są przypadki losowe, które każdemu mogą się przytrafić. Najważniejsze jest znalezienie przyczyny, co pozwoli na podjęcie kolejnych kroków związanych z naprawą.

Jak się przed tym uchronić? W zupełności wystarczy, uczulenie mieszkańców domu, że jak na każdy sprzęt RTV, na kolumny także należy uważać. Nie służą one np. do stawania na nich kubków z kawą lub jako parapet na kwiatki, ponieważ przypadkowo można je wtedy na przykład zalać wodą.

Inne przypadki usterek głośników

Bywają przypadki, że usterka jest spowodowana przez uszkodzony wzmacniacz. Zdarza się, że kolumny będą fabrycznie uszkodzone, zwłaszcza gdy wybierze się słabej jakości producenta. Są to rzadkie przypadki, ale warto o nich wspomnieć. W zestawie może np. nie być podłączony kabelek lub coś niedokładnie skręcone.

Dlatego wybierając kolumny warto postawić na wiodących producentów, którzy zajmują się dźwiękiem od lat np. Polk Audio, Canton, Dali czy nasz rodowity Wilson. Zalecamy także, sprawdzenie sprzętu przed zakupem/odbiorem. Dobrze w obecności doradcy/kuriera zobaczyć, czy wszystko jest w komplecie. To oczywiście tyczy się każdego sprzętu, nie tylko wspomnianych już kolumn głośnikowych.

Co zrobić, jak popsują nam się kolumny głośnikowe?

W momencie, gdy mamy pierwsze widoczne usterki, najlepiej od razu zgłosić się do miejsca, w którym zakupiliśmy głośniki. Może się okazać, że ekspert na miejscu ustali przyczynę i natychmiastowo pomoże. Jeśli to się nie uda, sprzęt zostanie oddany w ramach gwarancji do serwisu (jeśli gwarancja jeszcze obowiązuje). Dobre salony ze sprzętem muzycznym jak np. Salony Denon, oferują przy wybranych markach możliwość rozszerzenia podstawowej gwarancji aż do 5 lat. A po upływie tego czasu, także zaoferuje pomoc pogwarancyjną/serwisową.

Jeśli zdecydujemy się na dobrej jakości kolumny i wybierzemy sprawdzony sklep, to możemy być pewni, że zakup będzie nam służył przed bardzo długi czas.

Problem przeanalizował
Konsultant Techniczny z naszego serwisu,
Piotr Górzyński